YURT MUDURUMZLA
SAYN HOCAMIZ MUSTAFA YILDIRIM
SAYN HOCAMIZ MUSTAFA YILDIRIM
İBRAHİM ABİ VE HUSAMİDDİNLA
۱۱ فروردین ۱۳۸۹
۰۹ فروردین ۱۳۸۹
GBT'LİLERİN HAFTALIK TOPLANTISI
GBT Topluluğunun bu haftaki 28/3/2010 proğramında Hafız Nakibullahın Kuran kerimden ayet okumasıyla başlayıp sırasıyla Selahiddin KILAVUZ haftanın Haberlerini Habibullah Habib hazırladığı şiirini Yunus Şir Haci Muhammed Hamid Gül Muhammed Timuri Hannan Doğan Kasım Sinci Asıf Aydın Nur Muhammed Nuri her birileri kendilerinin hazırladığı makaleleri ve şiirleri kürsye çıkıp okudular Hamidullah Hamidi de güzel bir şarkı söyleyerek katılımcıların Ruhlarının yenilenmesine katkıda bulundu toplantının sonunda Hudaberdi Sadat GBT sorumlusu böyle bir toplantıların yapılması biz gençler için her açıdan faydalı olacağını söyleyp ALLAH cc dan devamının gelmesini isteyerek duayla toplantı sona erdi
۰۵ فروردین ۱۳۸۹
M.KASİM İBADİNİN ŞİİRİ
Ben baharı özledim
Kışın soğukca esen fırtınaları üşütüyor beni
Hem de çok
Saklanacağım bir mağara ararken yoruluyor bu bitmiş bedenim
Ve öylece yığırılıp kala kalıyorum…
Orada sanki dört yanımı bir şeylerin çevirdiğini hissediyorum
Oysa dört bir yanım açık, yorgunluktan üşüdüğümü bile hissedemiyorum.
Kışın fırtınasına savunma olacak bir tepecik bile yok etrafımda
Düpedüz bir yerdeyim…
O yüzden özlüyorum ben baharı… Hem de çok
Hani baharda yeller eser ya onlar İnsana sanki müjdeci, uvultuları ile
Kışı bana hiç sormayın, hatırlatmayın hiç Tarif edemem ben
Kışı sormayın bana.
Bu geçmek bilmeyen kışı…
Ondan sadece ayazlarda mest olan kurtların, çakalların ve itlerin sesleri kalmış kulaklarımda
Ve gündüzleri uçuşan yırtıcı kuşların nahoş ötüşleri…
Kışta benden baharı nasıl beklediğimi sorun?
Acizâne bedenim üşürken ona nasıl baharı tarif ettiğimi sorun!
Sorun çetin kışın bitmek bilmeyen şeb-i Yeldalarını sorun!
Gündüzlerinde nasıl bir koşuşturma ile mesken aradığımı sorun!
Yuvamı işgal edenlerin nasıl vahşi olduklarını, nasıl yabanîler derendeler olduklarını sorun!
Sakın bana yuvanı neden savunmadın diye sormayın sakın!
Sakın ha yuvamı terk ettiğim için beni azarlamayın sakın beni suçlamayın
Belki de baharı beklerken Hayallara dalan sen gafil avlanmışsındır demeyin
Çünkü daha önce hiç baharı görmedim ve baharı hiç yaşamadım ki
Nasıl onu hayal edeyim.
Ben baharın nasıl ve ne olduğunu bilmem ki…
Sadece adını duydum ve fakat arzu ve niyet ediyorum onu göreyim diye
Bu kış denen herif var ya çok kıskanç bir herifmiş çook...
Düşünsene yuvalarımıza göz diken herif bizim baharı özlediğimizi düşünür mü hiç.
Sadece bana kışta nasıl olduğumu sorun? Nasıl kaldığımı…
Acizâne bedenimi, kötü nefsimi ve baharı arzu eden duygularımı sorun
Sorun onları nasıl kandırdığımı ve onları nasıl da avuttuğumu sorun.
Tarif ederken de onu avutmak için…
Annelerin çocuklarını ağlarken susturmak için uyguladığı tekniği uyguladığımı…
Hani bir anne aç ağlayan çocuklarına kazanda taş kaynatırken…
Yavrularım bekleyin pişti pişecek diyerek kandırdığı gibi
Hatırlarsınız o devirler gerçek baharın devirleri idi.
O devrin kışlarında esen fırtınaları bile acıyordu insana…
Hatırlarsınız o devrin baharını da kışını da…
Ben de kendimi öylece kandırıyordum işte!
Ama bizim buralarda gerçek baharın olmuyor oluşu yıllar oldu
Dadım feryadım kimseye ulaşmıyor ve acımasız fırtına da bana yardımcı olmuyordu.
Feryat ve çığlıklarım sanki kayıp oluyor fırtınaların arasında…
Belki bahar böyle değildir belki onun nesimleri bu fırtınalar gibi değildir…
Dedemden duyuma bir hatıra kalmış aklımda bahar ile ilgili…
Dedem baharın bâd-i sabahını anlatmıştı bana çok hoş bir sedası var demişti.
O yüzden çok özlüyorum baharı
Umudum! Gelir bir gün bize de denk şu bahar dedikleri…
İnşallah görürüz biz de hafif yağmurlarını ve yumuşakça esen rüzgârlarını
İbadi’nin arzusu bu hayâlı bu, çetin kışın bizim coğrafyalardan da kalkması
Ve yerine baharı bırakması…
Konya-10.03.2010
Kışın soğukca esen fırtınaları üşütüyor beni
Hem de çok
Saklanacağım bir mağara ararken yoruluyor bu bitmiş bedenim
Ve öylece yığırılıp kala kalıyorum…
Orada sanki dört yanımı bir şeylerin çevirdiğini hissediyorum
Oysa dört bir yanım açık, yorgunluktan üşüdüğümü bile hissedemiyorum.
Kışın fırtınasına savunma olacak bir tepecik bile yok etrafımda
Düpedüz bir yerdeyim…
O yüzden özlüyorum ben baharı… Hem de çok
Hani baharda yeller eser ya onlar İnsana sanki müjdeci, uvultuları ile
Kışı bana hiç sormayın, hatırlatmayın hiç Tarif edemem ben
Kışı sormayın bana.
Bu geçmek bilmeyen kışı…
Ondan sadece ayazlarda mest olan kurtların, çakalların ve itlerin sesleri kalmış kulaklarımda
Ve gündüzleri uçuşan yırtıcı kuşların nahoş ötüşleri…
Kışta benden baharı nasıl beklediğimi sorun?
Acizâne bedenim üşürken ona nasıl baharı tarif ettiğimi sorun!
Sorun çetin kışın bitmek bilmeyen şeb-i Yeldalarını sorun!
Gündüzlerinde nasıl bir koşuşturma ile mesken aradığımı sorun!
Yuvamı işgal edenlerin nasıl vahşi olduklarını, nasıl yabanîler derendeler olduklarını sorun!
Sakın bana yuvanı neden savunmadın diye sormayın sakın!
Sakın ha yuvamı terk ettiğim için beni azarlamayın sakın beni suçlamayın
Belki de baharı beklerken Hayallara dalan sen gafil avlanmışsındır demeyin
Çünkü daha önce hiç baharı görmedim ve baharı hiç yaşamadım ki
Nasıl onu hayal edeyim.
Ben baharın nasıl ve ne olduğunu bilmem ki…
Sadece adını duydum ve fakat arzu ve niyet ediyorum onu göreyim diye
Bu kış denen herif var ya çok kıskanç bir herifmiş çook...
Düşünsene yuvalarımıza göz diken herif bizim baharı özlediğimizi düşünür mü hiç.
Sadece bana kışta nasıl olduğumu sorun? Nasıl kaldığımı…
Acizâne bedenimi, kötü nefsimi ve baharı arzu eden duygularımı sorun
Sorun onları nasıl kandırdığımı ve onları nasıl da avuttuğumu sorun.
Tarif ederken de onu avutmak için…
Annelerin çocuklarını ağlarken susturmak için uyguladığı tekniği uyguladığımı…
Hani bir anne aç ağlayan çocuklarına kazanda taş kaynatırken…
Yavrularım bekleyin pişti pişecek diyerek kandırdığı gibi
Hatırlarsınız o devirler gerçek baharın devirleri idi.
O devrin kışlarında esen fırtınaları bile acıyordu insana…
Hatırlarsınız o devrin baharını da kışını da…
Ben de kendimi öylece kandırıyordum işte!
Ama bizim buralarda gerçek baharın olmuyor oluşu yıllar oldu
Dadım feryadım kimseye ulaşmıyor ve acımasız fırtına da bana yardımcı olmuyordu.
Feryat ve çığlıklarım sanki kayıp oluyor fırtınaların arasında…
Belki bahar böyle değildir belki onun nesimleri bu fırtınalar gibi değildir…
Dedemden duyuma bir hatıra kalmış aklımda bahar ile ilgili…
Dedem baharın bâd-i sabahını anlatmıştı bana çok hoş bir sedası var demişti.
O yüzden çok özlüyorum baharı
Umudum! Gelir bir gün bize de denk şu bahar dedikleri…
İnşallah görürüz biz de hafif yağmurlarını ve yumuşakça esen rüzgârlarını
İbadi’nin arzusu bu hayâlı bu, çetin kışın bizim coğrafyalardan da kalkması
Ve yerine baharı bırakması…
Konya-10.03.2010
۰۴ فروردین ۱۳۸۹
۰۲ فروردین ۱۳۸۹
TURKMEN GYİSİLERİ
5- چاکمن
بالا پوشی است بلندتر از کت های معمولی و انواعی دارد:
الف) اینچه چاکمن: که از کرک نرم شتر تهیه می شود، بدین جهت جنس آن، مرغوب و ظریف است.
ب) یوغین چاکمن: که از کرک زبر شتر تهیه می شود.
6- جولبار/ شلوار
این پوشاک را مردان کهنسال، در روزهای جشن و از بالای تنبان می پوشیدند، جولبار، برشی معمولی داشت و از دو قسمت اصلی درست می شد:
الف) قسمت اصلی: که قوزک پاها را می پوشانید.
ب) خشتک: که برشی نزدیک به ذوذنقه ی دو قلو داشت. این نوع شلوار به وسیله ی نخی پنبه ای به نام اوچقورباق/ بند تنبان به دور کمر محکم می شد که از درون لیفه ی شلوار عبور می دادند و گاهی نیز به دو انتهای اوچقورباق به عنوان زینت، منگوله ای به نام هوتوز می بستند.
پارچه ی جولبار معمولا به رنگ نیلی بود و گوگ ماووت/ ماهوت آبی نامیده می شد.
7- بالاق/ تنبان
بالاق نیز مانند شلوار برشی ساده داشت، اما مردان مسن از پارچه ای سفید و برای جوان تر ها از پارچه های سبز و نیلی استفاده می شد.
8- أوچمک
این پوشش را فارسی زبان ها پوستین می گویند و مخصوص استفاده در فصل زمستان است که از پوست گوسفند یا بره تهیه می شود و بخش بیرونی آن را با استفاده از رنگ های طبیعی به رنگ زرد در می آوردند.
آستین پوستین، بلند و از شانه به سمت مچ دست باریک می شود اما قسمت جلوی آن بدون قلاب یا دکمه است. برای بستن جلوی سینه از قوشاق یعنی دستاری که به دور کمر می پیچند استفاده می شود. أوچمک انواعی درد و معروف ترین آن ثیلکمه أوچمک است.
9- پالتون / پالتو
پالتون نیز همچون اوچمک در زمستان ها مورد استفاده قرار می گیرد. روپوشی است از پارچه های راه راه که به صورت دامنی بلند با آستین های صاف و سوراخی در سر آستین ها دوخته می شود. قسمت جلوی این پوشاک مثل پالتوهای معمولی از هم باز است اما بدون دکمه در نتیجه برای ثابت نگه داشتن آن و پوشاندن جلوی سینه از کمربندی چرمی/ قوشاق استفاده می کردند.
10- دؤن
پوششی است اصیل و بلند که تا زیر زانو می رسد و برحسب رنگ و دوخت دو نوع است.
الف) قیزیل دؤن: که از ابریشم کاملا قرمز دوخته می شود.
ب) قارا مادون: که رنگ آن متمایل به زرد است. دوخت این پوشش یکنواخت نیست و از پارچه های راه راه و گاهی رنگارنگ تهیه می شود. بر حاشیه ی دؤن، نوارهای سوزنی دوزی شده از نوع آلاجایوپ (1) وجود دارد که موجب زیبایی دؤن می شود. بر کمره ی دؤن کمربندی از شال می بندند که قوشاق یا ترمه شال می گویند و گاهی نیز آن را با سکه های نقره ای آرایش می دهند.
پی نوشت:
1- آلاجایوپ: دو نخ سیاه و سفید یا تیره و روشن است که به هم تابیده اند .
بالا پوشی است بلندتر از کت های معمولی و انواعی دارد:
الف) اینچه چاکمن: که از کرک نرم شتر تهیه می شود، بدین جهت جنس آن، مرغوب و ظریف است.
ب) یوغین چاکمن: که از کرک زبر شتر تهیه می شود.
6- جولبار/ شلوار
این پوشاک را مردان کهنسال، در روزهای جشن و از بالای تنبان می پوشیدند، جولبار، برشی معمولی داشت و از دو قسمت اصلی درست می شد:
الف) قسمت اصلی: که قوزک پاها را می پوشانید.
ب) خشتک: که برشی نزدیک به ذوذنقه ی دو قلو داشت. این نوع شلوار به وسیله ی نخی پنبه ای به نام اوچقورباق/ بند تنبان به دور کمر محکم می شد که از درون لیفه ی شلوار عبور می دادند و گاهی نیز به دو انتهای اوچقورباق به عنوان زینت، منگوله ای به نام هوتوز می بستند.
پارچه ی جولبار معمولا به رنگ نیلی بود و گوگ ماووت/ ماهوت آبی نامیده می شد.
7- بالاق/ تنبان
بالاق نیز مانند شلوار برشی ساده داشت، اما مردان مسن از پارچه ای سفید و برای جوان تر ها از پارچه های سبز و نیلی استفاده می شد.
8- أوچمک
این پوشش را فارسی زبان ها پوستین می گویند و مخصوص استفاده در فصل زمستان است که از پوست گوسفند یا بره تهیه می شود و بخش بیرونی آن را با استفاده از رنگ های طبیعی به رنگ زرد در می آوردند.
آستین پوستین، بلند و از شانه به سمت مچ دست باریک می شود اما قسمت جلوی آن بدون قلاب یا دکمه است. برای بستن جلوی سینه از قوشاق یعنی دستاری که به دور کمر می پیچند استفاده می شود. أوچمک انواعی درد و معروف ترین آن ثیلکمه أوچمک است.
9- پالتون / پالتو
پالتون نیز همچون اوچمک در زمستان ها مورد استفاده قرار می گیرد. روپوشی است از پارچه های راه راه که به صورت دامنی بلند با آستین های صاف و سوراخی در سر آستین ها دوخته می شود. قسمت جلوی این پوشاک مثل پالتوهای معمولی از هم باز است اما بدون دکمه در نتیجه برای ثابت نگه داشتن آن و پوشاندن جلوی سینه از کمربندی چرمی/ قوشاق استفاده می کردند.
10- دؤن
پوششی است اصیل و بلند که تا زیر زانو می رسد و برحسب رنگ و دوخت دو نوع است.
الف) قیزیل دؤن: که از ابریشم کاملا قرمز دوخته می شود.
ب) قارا مادون: که رنگ آن متمایل به زرد است. دوخت این پوشش یکنواخت نیست و از پارچه های راه راه و گاهی رنگارنگ تهیه می شود. بر حاشیه ی دؤن، نوارهای سوزنی دوزی شده از نوع آلاجایوپ (1) وجود دارد که موجب زیبایی دؤن می شود. بر کمره ی دؤن کمربندی از شال می بندند که قوشاق یا ترمه شال می گویند و گاهی نیز آن را با سکه های نقره ای آرایش می دهند.
پی نوشت:
1- آلاجایوپ: دو نخ سیاه و سفید یا تیره و روشن است که به هم تابیده اند .
MAHDUMKULU FIRAGİ مختومقلي
صرف ايلهيير آشيني
حق نظرين سالغان بير سرخوش ييگيت
انسان اوچين صرف ايلهيير آشيني
ناميسلي غيراتلي عارلي قوچ ييگيت
سووش گوني قربان ادر باشيني
بير نيچهلر گزر زرباب دون بيلن
بير نيچهلر گزر قوري سان بيلن
آدمزادي تانيپ بولماز سين بيلن
سيناشماغان بيلمز كيشي كيشيني
ييگيدينگ آبرايي ياغشي ضعيفدير
ياغشي ضعيف ناكس اره حيفدير
ييگيده غلا چليق كلي عيبدير
هر يان گزر بيلمز ادر ايشيني
مختومقلي آيغيل يارينگ صفتين
تازه دفتر بيرله يازغيل سيراتين
دوزخ نشانهسي بير يامان خاتين
هر كيمه دوش بولسا آلار هوشيني
حق نظرين سالغان بير سرخوش ييگيت
انسان اوچين صرف ايلهيير آشيني
ناميسلي غيراتلي عارلي قوچ ييگيت
سووش گوني قربان ادر باشيني
بير نيچهلر گزر زرباب دون بيلن
بير نيچهلر گزر قوري سان بيلن
آدمزادي تانيپ بولماز سين بيلن
سيناشماغان بيلمز كيشي كيشيني
ييگيدينگ آبرايي ياغشي ضعيفدير
ياغشي ضعيف ناكس اره حيفدير
ييگيده غلا چليق كلي عيبدير
هر يان گزر بيلمز ادر ايشيني
مختومقلي آيغيل يارينگ صفتين
تازه دفتر بيرله يازغيل سيراتين
دوزخ نشانهسي بير يامان خاتين
هر كيمه دوش بولسا آلار هوشيني
۲۷ اسفند ۱۳۸۸
۲۶ اسفند ۱۳۸۸
Muşking isi geler badi sabahdan
Zinet berer yıldız çıkıp fazadan
Şukur yenedam bugun bahar geliptır
QARİ SADAT size arzular eylap
Her gununguz bahar bolsun dyıp söylep
Kine kudureti yürekten taylap
Şukur yenedam bugun bahar geliptır
Nevruz, insanların ferdi ve sosyal hayatlarında aşk, dostluk ve umudun yeniden hayata geldiği gündür. Tabiat baharının yeniden gelmesiyle dünyanın tüm hürriyetsever ve barışsever insanlarına ait olan bu muhteşem gelenek ve bayramın, nefret, kin, ayrım ve zulmün yerini sevgi, dostluk ve adaletin alacağı bir istikamette hareket etmesini temenni ederim
Sygılarımla QARİ SADAT GBT YÖNETİCİSİ
M.KASIM İBADİNİN GÖNDEREN TAKDİRNAMESİ
Merhabalar Hudaberdi Sadat
maşallah, siteni her gün ziyaret ettiğimde bir öncekisinden daha gelişmiş, daha genişlemiş ve daha güzel buluyorum.
gün geçtikçe iyiye giden bu etkili çalışmalarının hayırlara vesile olmasını dileğiyle
Saygılarımla: Mohammad Qasim İBADİ TURKYEDEKİ AFGANİSTANLI TURKMEN ÖĞRENCİLER BAŞKANI
maşallah, siteni her gün ziyaret ettiğimde bir öncekisinden daha gelişmiş, daha genişlemiş ve daha güzel buluyorum.
gün geçtikçe iyiye giden bu etkili çalışmalarının hayırlara vesile olmasını dileğiyle
Saygılarımla: Mohammad Qasim İBADİ TURKYEDEKİ AFGANİSTANLI TURKMEN ÖĞRENCİLER BAŞKANI
۲۲ اسفند ۱۳۸۸
- Kültür ve Sanat
Muhammed Ashor ASHGEROĞLU
AFGANİSTAN TÜRKLERİNDE HALICILIK
Türkmenler, halı ve kilimi asırlardır dokuyarak gerek geçim kaynaklarını sağlamak gerekse de kullanmak için yapmışlardır. Halı ve kilimi çadırlarında, evlerinde, hatta binek hayvanlarında dahi kullanmak için dokumuşlardır. Tarih boyunca halı dokuma sanatı ile dünyada ün kazanmış ve ün almış bir millettir.
Türkmen halkı halı sanatını göçebe yaşantılarında, gerek yerleşik hayatlarında, yaşamış oldukları uzun savaş dönemlerinde, hicret yıllarında dahi halı sanatını bırakmamış daima dokumuşlardır. Geçim kaynaklarını çoğu yerlerde halıdan sağlamışlardır. Afganistan’da ve Pakistan’da yaşayan Afganistan Türkmenlerinin çoğu geçim kaynaklarını halıdan sağlamaktadırlar. Daima üreten bir millet olan Türkmenler, her zaman başları dik ve hiçbir zaman dilenmemişlerdir. Zamanımızda dahi Türkmenler, halısını, Horcun torbasını, Garçın torbasını, ayaklıkları, Aköy belbağlarını, her zaman dokuya gelmişlerdir. Halı ve kilim el dokuma sanatı Türkmenlerin yıllardır yapmış oldukları ecdat sanatıdır.
Türkmenlerin kurdukları devletler, imparatorluklar hatta han ve beğliklerin saraylarında hep Türkmenlerin kırmızı halısı kullanılmış o muhteşem yerleri Türkmen halıları süslemiştir. Şuanda bile Türkmen halıları başta ABD olmak üzere birçok Avrupa ülkelerinde kullanılmaktadır. Her Türkmen’in boylarına göre halı desenleri, çizgileri ve motifleri bulunmaktadır. Örneğin, Ersarı gölü, Teke gölü, Ahel gölü gibi her desenin ve çizgilerin adı ve ona ait boyları vardır. Afganistan Türkmenlerinde halının yeri; Afganistan devleti kurulduğundan buyana Türkmenlerin halısına her zaman muhtaç olmuştur. Çünkü Afganistan’da tahmini 3 milyonu geçen Türkmen milleti Afganistan devleti ekonomisinin temel taşı olmuşlardır. Türkmen el halıları Afganistan ekonomisinin % 40 gelir getirici ürünü olup, ayrıca ihracatta % 70 varan ilerleme kaydetmiştir. Gerek iç piyasada, gerekse de dış piyasada Afganistan’ın en hareketli Pazar ürünlerinden bir tanesi halıdır. Bugün Türkmen halıları başta ABD, Almanya, İsviçre, Fransa, Hollanda, İtalya, Danimarka, Türkiye, Rusya, Arabistan gibi dünyanın en sayılı ülkelerine ihraç edilmektedir.
Afganistan’da Türkmen halısı dokulan (yapılan) yerleri şu şekilde belirtmek mümkündür;
a) Şibirgan şehrine bağlı Hücüdükke, Mengecik, Garkın, Hamiyap, Akça, Mürdiyan, Hanaka ilçelerinde ve bu ilçerelere bağlı köylerinde
b) Faryap İline bağlı Anthoy, Hançarbağ, Karamgol ilçelerinde ve bu ilçelere bağlı köylerinde.
c) Badıgis İline bağlı Marçak ilçesinde ve bu ilçeye bağlı Türkmen köylerinde.
d) Belh İline bağlı Devletabat, Kelder, Şortepe, ilçelerinde ve bu ilçelere bağlı köylerinde.
e) Kunduz İline bağlı İmamsahip, Çardere, Deştiarçi, Akdepe ilçelerinde ve bu ilçelere bağlı köylerinde.
Günümüzde yapılan Türkmen halılarının isimleri aşağıdaki gibidir.
a) Bilcik
b) Kunduzi
c) Halmemedi
d) Çöprenk (Uşak)
e) Cengelarık
f) Kargahi
g) Hocaroşnayi
Türkmen el halılarının yapılışı; Koyunyününün kırkılması ve o yünlerin temizlenerek, seçilerek, yıkanarak ve temizlenen yünlerin taranması ile Türkmen hanımları İk ve Atanak (ip eğirme aleti) ile hazır olan yünleri eğirerek halı ipleri yaparlar. Eğirilen iplere Eriş adı verilir ve bu hazırlanan ipler halı yapımında kullanılan iplerdir ve boyanmaz. Koyunyününden yapılan diğer ipler, kökboyaları ile (Saman, Nar kabuğu ve çeşitli bozkırlarda yetişen Sazak ve diğer bitkilerin köklerinden kazanlara konularak ve kaynatılarak kök boya yapılır.) kazanlarda ipler boyanır ve halının yapımında kullanılacak olan çeşitli renklerde halı ipleri hazırlanır. Halı ipleri hazırlandıktan sonra özel olarak ağaçtan yapılmış olan halı tezgâhlarında belli ölçülerde metre kare ve ebatlarına göre ilk etap da Eriş (boyanmamış) ipleri tezgâhlara dizilir. Daha sonra yapılacak olan halı desenine göre renkli iplerle halı dokunmaya başlanılır. Türkmen halıları, hanımlar ve erkekler tarafından dokunur.
۱۹ اسفند ۱۳۸۸
۱۶ اسفند ۱۳۸۸
كمينه؛ شاعر و هجونويس تركمن
کمينه يکی از شاعران انسان گرا، عدالت خواه و فئودال ستيز و مخالف روحانيان وابسته به فئودالهاست. کمينه به جناح دمکراتيک ادبيات ترکمن تعلق دارد. از اين رو ارزش ماندگاری خود را برای آيندگان درگم بيشه ی تاريخی از دست نداده است. ...
دیوان شعر او از ارزشمندترین آثار کلاسیک ترکمن بشمار میرود.
" کمينه " ، شاعر و هجونويس بزرگ ترکمن در وحشتگاه بيداد خان ها و شاهان در سال ۱۷۷۰ ميلادی در خانواده ى تنگ دست دهقانی زاده می شود. وی دوران جوانی خود را درمنطقه ى شهر" مرو " طی می کند و سپس در يکی از مدارس بخارا به تحصيل مشغول مى شود و بعدها برای تکميل دروس خود به" خيوه " می رود. وى در سال ۱۸۴۰ در سن هفتاد سالگی هستی را بدرود می گويد. آثار شاعر را که در آن نشان از ذهن کارا و کاوشگر و حقيقت جوى وى وجود دارد، نمی توان جدا از عوامل عينی موجود در هستی جامعه و بينش های برخاسته از شرايط اقتصادی و اجتماعی زمانش دانست . ...كنه رسالت ادبی کمينه، خلاقيت نوين او در ساختِ طنز منظوم در حيطه ى ادبيات ترکمن و سخن سرای تهى دستان بودن است. آثارکمينه درعين سادگی خود ، دارای انتقادات شديد عليه نابرابری های اجتماعی است. وی می کوشد در اشعار و طنزهای خود رويدادهای واقعی زندگی مردم برگشته بخت جامعه ى خود را بازتاب دهد. انگاشت وی از بازتاب واقع گرايانه ى واقعيت زندگی غيرتاريخی و ضد تاريخی نيست. آثار و غزل های عاشقانه ی کمينه که عمرى بيش از يک سده درميان مردم ترکمن دارند در جمهوری ترکمنستان به زبان های مختلف ترجمه شده است. از غزل های عاشقانه ى اين شاعر می توان اشعار «ازاندوه تو» و «زلف تو» را نام برد. ...از آثار اين شاعر گفتارسنج و استادِ بی همتای طنز ترکمن، اپراهای مختلفی در جمهوری ترکمنستان شوروی سابق ساخته و اجرا گرديده است. ازجمله ى اين اپراها می توان به ساخته های "و.موهادف" و "شوپوشينيکف" به نام «کمينه و قاضی» و کمدی «کمينه» از "ب. آمانف" اشاره کرد. کمينه شاعر و طنزپردازی فراخ بين، کاونده، جويای حقيقت و سازش ناپذير است ، که مهم ترين بخش اجتماعی آثار او ستيز با مالکان فئودال ، افشای بيدادگری و جولان گری های خودکامان و فئودال های بدنهاد و بدنژاد زمانه ى خودِ او است. جانمايه ى اين بيدادگری ها را شاعر در آثار خود چون : «فقر» ،«تهی دست» و «قاضی من» کاملا بازتاب می دهد. ...
امروزه در بین ترکمنان ترکمنستان شمالی و جنوبی بسیاری از اماکن ها، آموزشگاهها و خیابانها با نام این شاعر ملّی ترکمن آذین بـسـته اسـت. از جمله دبیرستان پسرانه کـمـیـنه بندرترکمن همچنین در شهرستان گنبد کاووس خیابانی با عنوان خیابان کمینه گنــبد، خیابان کمینه عشق آباد، تئاتر کمینه استان مـارو (مرو) و دیگر مکانهای خاص و عام نامگذاری شده است. در جهت معرّفی او همایش هائی نیز به مناسبت گرامیداشت خاطره وی از جانب فرهنگدوستان ترکمن برگزار میشود. ...
کمينه يکی از شاعران انسان گرا، عدالت خواه و فئودال ستيز و مخالف روحانيان وابسته به فئودالهاست. کمينه به جناح دمکراتيک ادبيات ترکمن تعلق دارد. از اين رو ارزش ماندگاری خود را برای آيندگان درگم بيشه ی تاريخی از دست نداده است. ...
دیوان شعر او از ارزشمندترین آثار کلاسیک ترکمن بشمار میرود.
" کمينه " ، شاعر و هجونويس بزرگ ترکمن در وحشتگاه بيداد خان ها و شاهان در سال ۱۷۷۰ ميلادی در خانواده ى تنگ دست دهقانی زاده می شود. وی دوران جوانی خود را درمنطقه ى شهر" مرو " طی می کند و سپس در يکی از مدارس بخارا به تحصيل مشغول مى شود و بعدها برای تکميل دروس خود به" خيوه " می رود. وى در سال ۱۸۴۰ در سن هفتاد سالگی هستی را بدرود می گويد. آثار شاعر را که در آن نشان از ذهن کارا و کاوشگر و حقيقت جوى وى وجود دارد، نمی توان جدا از عوامل عينی موجود در هستی جامعه و بينش های برخاسته از شرايط اقتصادی و اجتماعی زمانش دانست . ...كنه رسالت ادبی کمينه، خلاقيت نوين او در ساختِ طنز منظوم در حيطه ى ادبيات ترکمن و سخن سرای تهى دستان بودن است. آثارکمينه درعين سادگی خود ، دارای انتقادات شديد عليه نابرابری های اجتماعی است. وی می کوشد در اشعار و طنزهای خود رويدادهای واقعی زندگی مردم برگشته بخت جامعه ى خود را بازتاب دهد. انگاشت وی از بازتاب واقع گرايانه ى واقعيت زندگی غيرتاريخی و ضد تاريخی نيست. آثار و غزل های عاشقانه ی کمينه که عمرى بيش از يک سده درميان مردم ترکمن دارند در جمهوری ترکمنستان به زبان های مختلف ترجمه شده است. از غزل های عاشقانه ى اين شاعر می توان اشعار «ازاندوه تو» و «زلف تو» را نام برد. ...از آثار اين شاعر گفتارسنج و استادِ بی همتای طنز ترکمن، اپراهای مختلفی در جمهوری ترکمنستان شوروی سابق ساخته و اجرا گرديده است. ازجمله ى اين اپراها می توان به ساخته های "و.موهادف" و "شوپوشينيکف" به نام «کمينه و قاضی» و کمدی «کمينه» از "ب. آمانف" اشاره کرد. کمينه شاعر و طنزپردازی فراخ بين، کاونده، جويای حقيقت و سازش ناپذير است ، که مهم ترين بخش اجتماعی آثار او ستيز با مالکان فئودال ، افشای بيدادگری و جولان گری های خودکامان و فئودال های بدنهاد و بدنژاد زمانه ى خودِ او است. جانمايه ى اين بيدادگری ها را شاعر در آثار خود چون : «فقر» ،«تهی دست» و «قاضی من» کاملا بازتاب می دهد. ...
امروزه در بین ترکمنان ترکمنستان شمالی و جنوبی بسیاری از اماکن ها، آموزشگاهها و خیابانها با نام این شاعر ملّی ترکمن آذین بـسـته اسـت. از جمله دبیرستان پسرانه کـمـیـنه بندرترکمن همچنین در شهرستان گنبد کاووس خیابانی با عنوان خیابان کمینه گنــبد، خیابان کمینه عشق آباد، تئاتر کمینه استان مـارو (مرو) و دیگر مکانهای خاص و عام نامگذاری شده است. در جهت معرّفی او همایش هائی نیز به مناسبت گرامیداشت خاطره وی از جانب فرهنگدوستان ترکمن برگزار میشود. ...
MAHDUMKULİ FIRAGİ
بولدوم گريانا
يازيغيم ياد اديپ، يوزوم خاك اديپ
سحر ناليش بيلن بولدوم گريانا
ديدهدن ياش دوكوپ، سينام چاك اديپ
تلبه دك اوزومني اوردوم هر يانا
كونگلومني گچيرديم جمله جهاندان
نه جهاندان، بلكه، ال اوزدوم جاندان
خضردان، عيسيدان، شاهمرداندان
همت ايستاپ، باقديم سوي آسمانا
آسمانينگ يوزوندن كهكشان اوچدي
ناگهان اوچ اره نظريم دوشدي
ايكي ياشيل گيميش، بير سفيدپوشدي
گوزوم گوردي، ديليم گلمز فرمانا
بيري گليپ، الين گوگسومه اوردي
بيري بير تيغ بيلن يورهگيم ياردي
آغزيما آغزين قويوپ، بيري دم اوردي
دييرلر: عرضينگ دييگيل شاهمردانا
بولار بيله دييگچ، ديليم آچيلدي
قانا-قانا مي محبت ايچيلدي
كونگلومه يدي جور سوال گچيلدي
دييديم: رخصت بولسا، گلسين زبانا
ايكي اوزين اردير، بير قيسغا قددير
دييديلر: خوشوقتدير،ياغشيفرصتدير
سوزونگبولسا،سور-دييديلر-رخصتدير
كونگله گلن سوزونگ گتير بيانا
دييديم: گوكدن آغير، يردن مرد نهدير
دريادان باي نهدير، داشدان سخت نهدير
اوتدان ياقيجيراق، بوزدان سرد نهدير
زهردن آجيراق نهدير بو جانا
يالان تهمت آغير بولار آسماندان
قهرسيز، ياغشي سوز گينگدير جهاندان
منافقينگ كونگلي سخت سنگستاندان
اهل قانع منگزار بحر عمانا
جبر اتگوجي سلطان ــ ياقيجي كوزدن
بخيلدان ديلهسنگ، ساويقدير بوزدان
فقيره جبر اتمك ــ آجي زهردن
اوويت دير بو سوزلر، بيزدن نشانا
بولار بيله دييگچ، يريمدن توردوم
يووريپ، اليمي اتهگينه اوردوم
مست بولدوم، سست بولدوم، عقليم ييتيرديم
كپ كلام تاپماديم، قالديم حيرانا
دييديلر: اوچ كيشي بولدوق استادينگ
دايم دستان بولار عالمده آدينگ
مختومقلي، وقت دير، ايسته مرادينگ
بو سري آقمــــــــــــاق آچار يا بير ديوانا
۱۵ اسفند ۱۳۸۸
۱۳ اسفند ۱۳۸۸
SIYASET AKDEMİSİ PROGRAMINI BAŞARIYLA BİTİRİP SERTİFİKAYI ALMAYA HAK KAZANAN AFGAN TURK ÖĞRENCİLERİ
SERTİFİKA DAĞITIMINDAN GÖRÜNTÜLER
.jpg){kind=link}
۱۱ اسفند ۱۳۸۸
یاغشیلیق
قیـــل یاغشیلیــق ســــندن غالسین نشــــانه یاغـــشیغـــــه ، یمانغــــه یا کــــه بیگانه
ایلـــــده امـکـــــان بارقـــا ادیـــــب خدمتـــی بلــکه ایـــــــرته باشـــقه بولار زمـــــانه
* * *
مغــــرور بولمــــــه مال و ملکیم بار دییــــب چوتلامـــاغیـــن مدام منـــــگا یار دییـــب
بیرگـــون بولــــر ایلده غالمـــــاز ذره ســــی پشمـــــان بولمـــــا دنیا منگا دار دییــــب
* * *
غریبـلار آغلاشیــــب گیلســــــه ایشیکـــــدن سن غاچماغیـن سیچـان بولــوب دشیکدن
گر غالمســـه ایلــــده هیــــچ بیر دولتینــــگ آنگســـات بولار چیقمـــاق آلتین کوشکدن
* * *
غریــــب آزار بیــــرمک خــــــداغه یاقمـــــاز خــدا اورر کیــمســــه یوزینـــگه باقمـــاز
ســـمســـملاب یــوره سنـــگ اویان بویانــــه بول دیوانه دیــیب کیمـسه بازره سوقمـاز
* * *
فـــلانی بای دییـــــب آدیـــــنگ چیــقــــاندیر آدینــگینــگ شمالی خلقـــــی ییقــــاندیـــر
من منــــلاب یوریمـــه دینگـــه اوزیم دییـــب بیــــرگون بولار مالینـــگ اریـــب اقاندیر
* * *
سخاوتلی بولســــانگ پولیـــنـــگ کانه لـــر سنینگ خیــــرینگ بیلن غریـــب جانلانار
بو دنیــــــــا فانی دیـــر گیـــــچــر ده گیــــدر ادن یاغشــــی یمانلیغــــینـــگ سانـــه لار
* * *
هیچ کیمی تانیمــــان مست بولوب یورسنـگ غریبی گوزه ایلمان همده خور گورسنگ
دوشـــــون دنیا کیــــمـــــه وفا ادیـــــبدیــــر هیـچ بولار آخیری گوزله ئیب دورسانـگ
* * *
باردیر بعضــــی بایـــلار کاندیر احســـــــانی مرتبه ســــــــی بلـــند دیل لر دستــــــانی
غـــــروری یـوق غریـب سویر ایل ســــــویر جمـــــله عالـــــم سویـر بویله انســــــانی
* * *
" قویاش" گونول بیــــــرمه فانــــی دنیاغــه علـــــم و کمـــــال سنــــگا کتـــه سرمایه
آخیـــرتده ســـــورار نامـــه اتدینــــگ دییـــب غـــریبـــــه، مسکینـــــه، بای و گـــــدایه
نورمحمد قویاش " قاریزاده"
ATASÖZLER
♥ Abanın kadri, yağmurda bilinir.
♥ Abdal düğünden, çocuk oyundan usanmaz.
♥ Abdalın arkadaşlığı yol görününcüye kadardır.
♥ Abdestsiz sofuya namaz dayanmaz.
♥ Aca dokuz yorgan örtmüşler,yine uyuyamamış.
♥ Acele giden ecele gider.
♥ Acele ise, şeytan karışır.
♥ Acele yürüyen yolda kalır.
♥ Acemi katır kapı önünde yük indirir.
♥ Acı acıyı bastırır,su sancıyı.
♥ Acı patlıcanı kırağı çalmaz.
♥ Acıkan doymam,susayan kanmam sanır.
♥ Acındırırsan arsız, acıktırırsan hırsız olur.
♥ Aç ayı oynamaz.
♥ Aç bırakma hırsız edersin, çok söyleme arsız edersin.
♥ Aç koynunda azık durmaz.
♥ Aç köpek fırın yıkar.
♥ Aç kurt insana saldırır.
♥ Aç tavuk rüyasında kendini darı ambarında görür.
♥ Aç tokun halinden bilmez.
♥ Açık yaraya kurt düşmez.
♥ Açın imanı olmaz.
♥ Açın karnı doyar gözü doymaz.
♥ Açlık ile tokluğun arası bir dilim ekmek.
♥ Adam eşeğinden, kadın döşeğinden belli olur.
♥ Adamak kolay,ödemek güçtür.
♥ Adamakla mal tükenmez.
♥ Adamın iyisi iş başında belli olur.
♥ Adı çkmış doksana, hiç inmez seksene.
♥ Ağaca balta vurmuşlar "sapı bedenimde"demiş.
♥ Ağaca çıkan keçinin doğurduğu oğlak dala bakarmış.
♥ Ağaca dayanma çürür,insana dayanma ölür.
♥ Ağacı kurt, insanı dert bitirir.
♥ Ağaç ne kadar meyve verirse ,dalı o kadar yere eğilir.
♥ Ağaç ne kadar uzarsa uzasın göğe değmez.
♥ Ağaç ne kadar yüksek olsa da yaprakları yere düşer.
♥ Ağaç yaş iken eğilir.
♥ Ağaçlı köyü su basmaz
♥ Abdal düğünden, çocuk oyundan usanmaz.
♥ Abdalın arkadaşlığı yol görününcüye kadardır.
♥ Abdestsiz sofuya namaz dayanmaz.
♥ Aca dokuz yorgan örtmüşler,yine uyuyamamış.
♥ Acele giden ecele gider.
♥ Acele ise, şeytan karışır.
♥ Acele yürüyen yolda kalır.
♥ Acemi katır kapı önünde yük indirir.
♥ Acı acıyı bastırır,su sancıyı.
♥ Acı patlıcanı kırağı çalmaz.
♥ Acıkan doymam,susayan kanmam sanır.
♥ Acındırırsan arsız, acıktırırsan hırsız olur.
♥ Aç ayı oynamaz.
♥ Aç bırakma hırsız edersin, çok söyleme arsız edersin.
♥ Aç koynunda azık durmaz.
♥ Aç köpek fırın yıkar.
♥ Aç kurt insana saldırır.
♥ Aç tavuk rüyasında kendini darı ambarında görür.
♥ Aç tokun halinden bilmez.
♥ Açık yaraya kurt düşmez.
♥ Açın imanı olmaz.
♥ Açın karnı doyar gözü doymaz.
♥ Açlık ile tokluğun arası bir dilim ekmek.
♥ Adam eşeğinden, kadın döşeğinden belli olur.
♥ Adamak kolay,ödemek güçtür.
♥ Adamakla mal tükenmez.
♥ Adamın iyisi iş başında belli olur.
♥ Adı çkmış doksana, hiç inmez seksene.
♥ Ağaca balta vurmuşlar "sapı bedenimde"demiş.
♥ Ağaca çıkan keçinin doğurduğu oğlak dala bakarmış.
♥ Ağaca dayanma çürür,insana dayanma ölür.
♥ Ağacı kurt, insanı dert bitirir.
♥ Ağaç ne kadar meyve verirse ,dalı o kadar yere eğilir.
♥ Ağaç ne kadar uzarsa uzasın göğe değmez.
♥ Ağaç ne kadar yüksek olsa da yaprakları yere düşer.
♥ Ağaç yaş iken eğilir.
♥ Ağaçlı köyü su basmaz
اشتراک در:
پستها (Atom)