BEĞDİLİ BOYU
Oğuz Kağan Destanı'na göre Oğuzların 24 boyundan biri ve Kaşgarlı Mahmud'a göre Divân-ı Lügati't-Türk'deki yirmi iki Oğuz bölüğünden yedincisi; "Begtili"lerdir. Belgeleri şudur : [1] diye tanımladığı bir Oğuz boyudur. Boz-Oklar'a mensup olarak Beg-Dili, Beğdili şeklinde de ifade edilmiştir. Zamanla bu kavram bazı yazılı eserlerde Baydili-Baydilli-Beğdili-Beğdilü-Beğdilli-Beğdillü-Beydili-Beydilli-Badılı-Badıllı-Badilli şekillerini almıştır. Begtili boyunun ongunları altın kartaldır. Kuzey orta Anadolu bölgesinde Beğdilī isminde çok yerleşim yerlerine bulunur. Günümüz Azerbaycan'da da Beydili ve Beydilli isminde iki yer vardır. Kuzeydoğu İran'da da Astarābād'da Atrak ve Rūd-e Gorgān nehirleri arasında Gökleng Beğdili (Čāqū Beğdili de denilir.) isminde yerleşim yeride vardır. Bunların alt oymakları Pank, Aman-Koca (Aman-Ḵōja), Boran (Borān) ve Kareşmaz (Qarešmaz) olarak adlandırılır[2]. Pierre Oberling'e göre, güney İran'da iki küçük Bigdeli boyu Kaşkaylar birliğindeki Kaşküli (Keşkölli) kabilesine aittir[3]. Beğdili boyu, Selçuklular'la birlikte 5. ila 11. yüzyılları arasında İran ve Anadolu'nun fethinde büyük rol oynamıştır. Diğerleri de 7. ila 13. yüzyılları arasında Moğol istilasından kaçmışlar, olasılıkla Suriye'ye ulaşmışlar ve Memluklar ile güçlerini birleştirdikleri görülmüştür. Beğdili boyu Suriye'den güney ve doğu Anadolu'ya ve daha sonra İran'a yayılan Akkoyunlu ve Safeviler altında bazı önemli bir konuma sahip olmuşlardır. Ayrıca, Harezmşahlar Devleti Beğdilli boyuna mensup Kutbuddin Muhammed Harezmşah tarafından kurulmuştur. 8. ila 14. yüzyılın ikinci yarısında Beğdili boyu Taşkun Oğulları komutası altında varlık göstermiştir. 9. ila 15. ve 11. ila 17. yüzyılları arasında Halep ve Diyarbakır arasındaki bölgede en iyi mera'da büyük bir Beğdili topluluğu yaşamıştır. 11. ila 17. yüzyıllar arasında yaşamış olan bu ilk 12.000 çadırlı Halep Türkmenlerinin olduğu tahmin edilir. 10. ila 16. yüzyılda başka bir topluluk da Sivas ve Malatya arasındaki bölgeye yerleşmiş ve bazıları daha sonra güneye doğru Rakka civarına geçmiştir[4]. 10. ile 16. yüzyıla ait Osmanlı vergi kayıtlarında 23 Beğdilī yer adı görülür. Alevi Begtili boyunun 716`da Sivas`ın hafik ilçesine bağlı bir köy olarak kurulmuş. Köy yaşlılarının dediklerine bakarak 680 göktürk savaşlarından kaçarak bu bölgeye yerleşmişlerdir[kaynak belirtilmeli]. Bilindiği gibi birçok olaylar yaşayan begtili boyu şuan az bir nüfus olarak yaşamını devam ettirmektedir. Türkiye genelinde Alevi begtili boyuna bağlı 400`ün üzerinde köy ve aynı isimde 7 tane beydili köyü vardır.[kaynak belirtilmeli] Ayrıca Hacıbektaş' da yoğun olarak beydili mensupları diğer bölgedekiler gibi sünnileşmeden ( bazı köyleri hariç Barak,Hıdırlar, Killik, Hırkatepesidelik, Sadık, Avuç,Kayı, Mikail, Çiğdem, Kargın, Hasanlar, Tatar, Vb.) asimile olmadan kalabilmiştir. Irak Kerkük türkmenleri ve Suriye`nin bazı köylerinin begtili boyundan olduğu söylenilmektedir. Günümüzde Beydili boyuna mensup Tokar Almus Hubyar Köyündeki Hubyar lılar geleneksel Alevi - Türkmen kültürünü en orijinal haliyle yaşamaktadırlar. Aynı şekilde Hubyar Köyünde bulunan Hubyar Sultan Ocağına bağlı tüm köylerde ( yaklaşık 200 köy dür ) Alevi Türkmen olarak asimile olmadan günümüze kadar gelebilmişlerdir.[
