ماغتئم قلی حاقدا
دورلسؤزلرینده و یازغئلارئی دورلی ملتلرینگ عالئملاری و یازیجیلاری، ماغتئم قلی حاقدا کؤپ سؤزلر سؤیلأپ و ماقالالار یازئپدئرلار. اولار اؤز ندا، ماغتئم قلینگ تورکمن حالقئنئنگ دورموش و کلاسیک ادبیاتئنئنگ اؤسوشینه اولی تأثیر غویاندئغئنی نئقطالاپ گچیپدیرلر. البته اولارئنگ هممه آیدان سؤزلری و یازغئلارئنی بو یرده گتیرمک مومکین دأل، اونگا گؤرأ بو سؤزلرینگ دینگه بیر نأچه سینی بو یرده گتیرمأگه اویغون گؤردیم.

³³³³³³³³³³³³
ماغتئم قلینینگ اثرلرینینگ بیزینگ اوچین قئمماتی اوندا تورکمن دیلینینگ اؤرأن صاپ نوسغالارئنئنگ بارلئغئندا دئر. بو هیلی نوسغالاری اونونگ آت، یاراغ حاقدا و شونگا منگزش تمالارا باغئشلاپ یازان غوشغولارئندا گؤرمک بولیار. مونونگ یالی یاغدای گوندوغار حالقلارئنئنگ ادبیاتیندا جودا سه ی رک دوش گلیأر. تویدا- تومغودا یا- دا یونه کی بیر اوشملنگده ماغتئم قلینینگ آیدئملارئندان آیدیان باغشی نی دینگلمک میسر گلن پورصاتلاری منینگ آنگئمدا آصلا ئیتمجک تأثیر غالدئردی.« وامبری »
ماغتئم قولا تورکمنلر بیلن شأریک بولماغا حاقئمئز باردئر. اونونگ دینگه بخارادا اوقانی اوچین یا- دا نووایی دان اؤوره نه نی اوچین دأل، اونونگ حوت اؤزبک حالقئنئنگ هم غامئنی ایینلیگی اوچین، بیز اوزومیزی اونگا شأریکلی حاساپ ادیأریس.« آقسات مختار، اؤزبک یازیجی سی »
تورکمن حالقی انچمه شاهیرلاری دؤرتدی، امما شولارئنگ آراسئندا، سؤز اوسسادی، دنگی- تایی بولمادئق بییک ماغتئم قلی بیرینجی اورون- دا دوریار.
ماغتئم قلی تورکمنینگ قئممات باها داشلارئنئنگ بورو بولوپ، اول بیزینگ زامانامئزدا، تأزه یوزوگینگ غاشئندا گؤزونگی غاماشدئرئجی شؤهله سی بیلن لووردایار.« برتلس »
ماغتئم قلینینگ نأحیلی عؤمور سوروپ اؤتندیگینی جیکمه- جیک گؤز اؤنگونه گتیرمک حأضیر غاتی قین. بیز اول بارادا کؤپ زاتلاری بیله میزوق، یونه چاق ادیأریس. امما بیز اونونگ شئغئرلارئنی اوقایارئس، بولاردا شاهیر بیزه اؤز دؤوری حاقئندا تاریخچی آداما- دا باشارتماجاق اوسساتلئق بیلن گوررونگ بریأر.« نیکلای تیخونف، روس شاهیری »
ماغتئم قلی زور رئالیست. اول اؤز دؤورونینگ حاقیقاتینا دوری عاقئل ناضارئنی سالماق بیلن چأکلنمه یأر، اونونگ گلجک حاقئنداقی آرزو- خیاللاری اؤرأن رئال.« لئونید پروومایسکی، اوکرائین شاهیری »
بییک شئغئر بیلن دوشولاندا، عاداتا، همیشه بولشی یالی، بیزینگ یاشلارئمئز هم ماغتئم قلینینگ دؤره دیجیلیگینی اؤوره نیپ، حاص عاجائیپ، روحی تایدان حاص بای بولوپ یتیشیأرلر. ماغتئم قلی نی سؤیمأن بولانوق! سبأبی، اونونگ یکه جه غوشغوسئنی اوقاماغئنگ اؤزی- ده یترلیک، اونسونگ تأزه دوشوشئغا غاراشئبئر، چونکی شونونگ یالی هر گزککی دوشوشئق- مونونگ اؤزی همیشه تأزه و شاتلئقلی آچئشدئر.« روکپلینس ( لاتویا ) »
تورکمن حالقئنئنگ نابغه اوغلونئنگ اثرلرینی ترجیمه اتمک مانگا، شاهیر حؤکمونده اولی دؤره دیجیلیک شاتلئغئنی بردی. سبأبی، حاقیقی ناققاش بیلن غاتناشئقدا بولماق شاتلئغئنگ و الهاملانماغئنگ چشمه سیدیر.« امین زاده، تأجیک شاهیری »
آصلئندا ماغتئم قلی منینگ هم شاهیریمدیر، اونونگ دولی منینگ هم دولومدور. من شاهیر حؤکمونده ماغتئم قلی دان کؤپ زاتلاری اؤورنیأرین. ماغتئم قلی منینگ- ده آتامدئر، اوسسادئمدئر. اول مانگا و منینگ بیلن بیرلیکده شو یرده بولان انچمه شاهیرلارا هم اینگ بییک زادی اؤورتدی، اینگ اولی زادی اؤورتدی. شاهیر اؤزونینگ هر بیر شئغرئنی حالق دیلینده یازئپ، حالقئنگ آزاتلئغی هم اؤزباشداقلئغی اوغروندا سؤوه شندیر هم گؤره شندیر. شیله اتمیان شاهیر، شاهیر هم دألدیر. « ناظم حکمت ( تورک یازیجی سی ) »
ماغتئم قلی نینگ اثرلرینی اوقادئغئنگ سایی، اولارئنگ معنی سینینگ دویپلو دیگینه، بارها گویجه یأندیگینه گنگ غالیارسئنگ. چونغغور غویودان سوو آلسانگ، ارتیر ینه اونونگ عووضی بولیار. بو یرده هم ادیل شونونگ یالی. بو گون بیر غوشغئنی اوقاسانگ، لذت آلیارسئنگ. ارتیر شول غوشغی ینه- ده تأزه- تأزه لذت بریأر. شیله اوسسات شاهیری دؤره دن اؤز حالقئما غووانجئمی من هیچ زات بیلن دنگأپ بیلجک دأل.« بکی سیتأکف ( تورکمن حالق یازیجی سی ) »
ماغتئم قلی عموما تورکمنلرینگ آراسئندا آیراتین حورماتدان پیدالانیار. آصلی گؤکلنگ بولان ماغتئم قلی، اؤز تیره سینینگ بیله کی تورکمن تیره لری بیلن عاصئرلار بویی دووام ادیپ گلیأن دوشمانچئلئغئنی یوق اتمک و عمومی دوشمانئنگ غارشئسئنا ائسنئشئقلی بیله لشیپ گؤره شمک حاقئندا همیشه آرزو ادیپدیر. « ف. باکولین »
بییک ماغتئم قلینینگ آدی گچمیشدأکی أهلی شاهیرلارئنگ ایچینده اؤزونه میناسیپ اورون ایه لدی. اول هم شاهیر، هم فیلسوف، هم دایخان، هم زرگر بولوپ گه چن آدام. اول اؤز حالقئنئنگ روحینی، پیکیرینی چپر سؤزلر آرقالی بیان اتمگی باشاران آدام.« میرشکار ( تأجیک شاهیری) »
تورکمن حالقئنئنگ بییک شاهیری ماغتئم قلینینگ غئزئلا قاپلایمالی اثرلری تاتار اوقیجئسئنا بیزینگ اؤز انه دیلیمیزه ترجیمه سی آرقالی اؤرأن یاقیندان تانئشدئر. بیز، تاتار یازیجیلاری ماغتئم قلی نی ترجیمه اتمک بیلن، شاهیرانا اوسساتلئغئنئنگ مکدبینی گچدیک، اول بیزه پاراساتلی پیکیر یؤرتمگی ، بای اوبرازلئلئغی، حالق دیلینه دایانئپ، غیسغا سؤزلر بیلن چونگ معنی برمگی اؤوردیأر. حالق بیلن و حالق اوچین دؤردیأنلره بو مکتبده اوقاماق باغتدئر