۰۴ دی ۱۳۸۹

افغانستان ترکمنلرینینگ نشرات و مطبوعات تاریخینه غیسغجه بیر باقیش

افغانستان اون سکیزینجی یوز یلینیگ سونگلارینده احمد شاه ابدالی طرفیندن غورالن دولته بریلن بیر اسمدر بو تاریخدن سونگ بیر کان گوئیج لارینگ مجادله صحنه سی بولان أولکه ده بیر کان تغییراتلار بولیب گونیمیراچا گلندیر. بیزینگ اساس موضوعمیز بولمان سونگ سیاسی واقعه لارینگ أوستینده کان دورمان اصل موضعمیزه گچمانی اساس وظیفه ادینیارس.
ا. افغانستانده رادیو و تلیوزیون
افغانستانده بیرینجی یولا رادیو استیشنی ( 1305\1926 ) یلینده اعلی حضرت شاه امان الله خانینگ زمانینده کابل داکی پل آرتلینگ غابدالینداکی کوتی لند نی ده ایکی سانق (200 وات) فرستنده ایکی کیجیک دستگانینگ اوتیردیلماغی بیلان اورته تولقون (360 ) متر بندن کابل شهر داشلرینه صدای کابل آدینده باشلانغیچ یاینینه باشلادی. یؤنه ول وختداگی نا آراملیق سبابلی و ایچداکی سواشلرینگ نتیجه سینده رادیو صدای کابلینگ نشراتی دوردیریلدی. و ینام 16 ییل بیر دوراقلا مه دن سونگ ( 1320\ 1941 ) دورینگ صدر اعظم اورون باسری و معارف وزیری سردار محمد نعیم خانینگ کوششلری بیلان تازه عمارات و تازه استدیولر غورالیب کابیلینگ پل باغ عمومی بؤلگه سینه گؤچیریلیب (20) کیلوات دستگاه بیلن (660) کیلو سایکلده گؤنده یکی ساعت یاین بیلن ایشه باشلاندی.
خوشباختانه سنه ( 1342 \ 1964 ) ده تازه تخنیکلر بیلن ترقی ایددیریلیب پل باغ عمومی بؤلگه سیندن گؤچیریلیب شیپیلله کی یری انصاری واته گتیریلیب رادیو افغانستان آدینده دؤرلی تؤیسلی پروگراملر بیلان بؤتین افغانستانه یایینینی دوام اتدیریور. شول وخت بویینچا افغانستانینگ داکتر محمود حبیبی بولیبدیر. حاضررادیو افغانستان آدی أؤیتگاب رادیو یی مللی افغانستان آدینده مشهور بولیب گیحه گؤندییز نشراتینه دوام ادیور. و مونینگ یانینده بیر کان خصوصی رادیو کانالی اوز نشراتلارینه دوام ادیوندیر.
تلویزیون بولسه بیرینجی گزک (25.11.1356/ 1977 ) ییلینده جاپان أؤلکه سینینگ تخنیکی کمکلری بیلن اول بیر دنمه نشرات ادیب حاضر گیحه گؤند ییز کسینتیسیز یایینینه دوام ادیب گلیوندیر. موندن باشغه هم بیر کان خصوصی کاناللار فضای وطنده مردم افغانستانه خدمت ادیب گلیوندیر.
ب. افغانستان رادیوسینده ترکمن پروگرامینینگ نشریاتی
بو دؤرانی تورت قسمده مطالعه اتمک ممکندیر زیرا بعضی تغییراتلار سبابلی کاسی دؤرلر پروگراملرینگ نشریاتدن غالدیریلدیغی گوریلیور.
1. بو دؤره ( 10 میزان1350 / اوکتوبر 1971 ) افغانستان ترکمنلرینینگ صوتی یعنی رادیوئی نشراتینینگ اولینبار باشلاندیغی دؤره بولیب پارلمانداکی ترکمن اوزبک وکیللرینینگ کوشش و تغلالری بیلن هر گؤن ساعت التیدن باشلاب 45 دقیقه سؤره لی بیر برنامه تی. پروگرامهای محللی رادیوئی افغانستان چؤکاتی آستینده اوزبکی، پشه ئی، بلوجی، نوریستانی یالی پروگراملرینگ غابدالینده نشریاته باشلان گؤزل ترکمنیمیز هم دؤرینگ کلتور و اطلاعات وزیری حؤرمتلی محمد ابراهیم ینگ سؤز چقیشلاری بیلن باشلانیب غیغسغه تولقونینگ ( 88 ) متر بند (3306 ) کیلو سایکلدن أؤز نشراتینه باشلاندیر.
یونه بو برنبمه لر دورینگ فاشست و ناسیونالیست سیاستی سبابلی رمضان آیینگ افطار وختینه دنگ گلمه سی سبب گورکزیلیب « روزه مبارک آیینده خلقیمیزینگ دینچلیق و راحتلیغه غاتی احتیاجلری باردیر و بو پروگراملرینگ ذو وخته دنگ گلنی أؤچین روزه آیی گچیینچا دوردیریلسین» فرمانی بیلن غالیریلیب داود خانینگ رژیمی چؤکیینچا دوام ادیور.(24.06.1353 /1974 ) ــــ ( 02.1357 /1978 ).
2. داود خانینگ جمهور نظامی سنه ( 02.1357 /1978 ) ده تاریخ هندگینه گومیلان سونگ افغانستان دموکراتیک جمهورلیغی اورتا گلیور. بو رژیمینگ دوردینجی سان فرمانی بیلن افغانستانده یاشیون اهلی خلقینگ دیللرینده رادیو و مطبوعات نشراتی باشلنیور. شول جمله دن ترکمن دیلی هم، هر گؤن بیر ساعتلاپ کابل وختی بیلن ساعت تورتدن باشه چا أرز نشراتینه دوام ادیور.پروگرامهای محللی رادیوئی افغانستان آدی تغییر ادیب برنامه های ملیت های برادر افغانستان آدینه أؤگریلیار.
نوشته شده توسط muhammad qasim

۲۷ آذر ۱۳۸۹




عاشق‌ بولموشام‌



اي‌ يارانلار بير يوزي‌ گل‌، آيه‌ عاشق‌ بولموشام‌

بارچالار مقصودي‌ ــ گل‌ رعنايه‌ عاشق‌ بولموشام‌

بلبلم‌، باغ‌ ايچره‌ بير غوغايه‌ عاشق‌ بولموشام‌

اوزي‌ غايب‌، زلف‌لري‌ يلدايه‌ عاشق‌ بولموشام‌

منزليم‌ داغ‌ ايچره‌دير، صحرايه‌ عاشق‌ بولموشام‌



چون‌ فلك‌ سالدي‌ مني‌ اول‌ گون‌ فنا توپراغينه‌

دوشدي‌ سيريم‌ دايما مكه‌، مدينه‌ داغينه‌

بلبل‌ اولدوم‌، سايراديم‌، گيرديم‌ ارم‌نينگ‌ باغينه‌

پايبند اولدوم‌ او گون‌ غم‌ اهلي‌نينگ‌ دوزاغينه‌

يوز بلا محنت‌لي‌ بير سودايه‌ عاشق‌ بولموشام‌



كونگلوم‌ ايچره‌ يار غمي‌ دير، منزليم‌ صحراده‌، هي‌

پوششيم‌ غم‌ - غصه‌دير، من‌ دونميشم‌ فرهاده‌، هي‌

سالدي‌ عشقينگ‌، دلبرا، جان‌ و جگريم‌ اوده‌، هي‌

وادريغا، گچدي‌ عمريم‌ ضايا، بردين‌ باده‌، هي‌

آهي‌ چوخ‌، افغاني‌ چوخ‌، بير كويه‌ عاشق‌ بولموشام‌



بيلمه‌نم‌، اول‌ نه‌ بحردير، نه‌ معظ‌م‌ داغي‌ دير

آلدي‌ كونگلوم‌، گيتدي‌ عقليم‌، تن‌ مدام‌ نا چاغي‌ دير

آني‌ نسبت‌ اتمك‌ اولماز، قمري‌، بلبل‌، زاغي‌ دير

آي‌ غرض‌، هر زلفينه‌ يتميش‌ مونگ‌ ار توسساغي‌ دير

قدي‌ - قامتي‌ بلند، زيبايه‌ عاشق‌ بولموشام‌



دوست‌، هواي‌ وصلينگي‌ من‌ شونچا چيندان‌ ايسترم‌

دام‌ زلفينگ‌ قيدينه‌ اوزومني‌ زندان‌ ايسترم‌

دييمه‌: "غمدان‌ بير زمان‌ كونگلومني‌ خندان‌ ايسترم‌

بير غريب‌ عاشق‌ منم‌، يار، سني‌ سندن‌ ايسترم‌

گيجه‌ و گونديز، بيلينگ‌، هو-هايه‌ عاشق‌ بولموشام‌



وصل‌ ياريمدان‌ ديگرگه‌ انتظ‌اريم‌ يوق‌ منينگ‌

قالميشام‌ حيران‌ اولوپ‌، غيري‌ مداريم‌ يوق‌ منينگ‌

آلدي‌ جانيم‌ عشقينگ‌ اودي‌، اختياريم‌ يوق‌ منينگ‌

گلسه‌، عقليم‌ داغيدار، گيتسه‌، قراريم‌ يوق‌ منينگ‌

غمزه‌سي‌ اوق‌، قاشلاري‌ اول‌ يايه‌ عاشق‌ بولموشام‌



آيدادير مختومقلي‌، من‌ آندا كانه‌ اوغراديم‌

سير اديپ‌، بارديم‌ فلكه‌، لامكانا اوغراديم‌

چون‌ مني‌ رسوا قيلان‌ عشق‌ يگانه‌ اوغراديم‌

يتميش‌ ايكي‌ شهر ايچينده‌ مونگ‌ بير دكانه‌ اوغراديم‌

شونچا سرگردان‌ - سفيل‌ و رايه‌ عاشق‌ بولموشام‌