۱۶ اسفند ۱۳۸۸


كمينه؛ شاعر و هجونويس تركمن
کمينه يکی از شاعران انسان گرا، عدالت خواه و فئودال ستيز و مخالف روحانيان وابسته به فئودالهاست. کمينه به جناح دمکراتيک ادبيات ترکمن تعلق دارد. از اين رو ارزش ماندگاری خود را برای آيندگان درگم بيشه ی تاريخی از دست نداده است. ...
دیوان شعر او از ارزشمندترین آثار کلاسیک ترکمن بشمار میرود.
" کمينه " ، شاعر و هجونويس بزرگ ترکمن در وحشتگاه بيداد خان ها و شاهان در سال ۱۷۷۰ ميلادی در خانواده ى تنگ دست دهقانی زاده می شود. وی دوران جوانی خود را درمنطقه ى شهر" مرو " طی می کند و سپس در يکی از مدارس بخارا به تحصيل مشغول مى شود و بعدها برای تکميل دروس خود به" خيوه " می رود. وى در سال ۱۸۴۰ در سن هفتاد سالگی هستی را بدرود می گويد. آثار شاعر را که در آن نشان از ذهن کارا و کاوشگر و حقيقت جوى وى وجود دارد، نمی توان جدا از عوامل عينی موجود در هستی جامعه و بينش های برخاسته از شرايط اقتصادی و اجتماعی زمانش دانست . ...كنه رسالت ادبی کمينه، خلاقيت نوين او در ساختِ طنز منظوم در حيطه ى ادبيات ترکمن و سخن سرای تهى دستان بودن است. آثارکمينه درعين سادگی خود ، دارای انتقادات شديد عليه نابرابری های اجتماعی است. وی می کوشد در اشعار و طنزهای خود رويدادهای واقعی زندگی مردم برگشته بخت جامعه ى خود را بازتاب دهد. انگاشت وی از بازتاب واقع گرايانه ى واقعيت زندگی غيرتاريخی و ضد تاريخی نيست. آثار و غزل های عاشقانه ی کمينه که عمرى بيش از يک سده درميان مردم ترکمن دارند در جمهوری ترکمنستان به زبان های مختلف ترجمه شده است. از غزل های عاشقانه ى اين شاعر می توان اشعار «ازاندوه تو» و «زلف تو» را نام برد. ...از آثار اين شاعر گفتارسنج و استادِ بی همتای طنز ترکمن، اپراهای مختلفی در جمهوری ترکمنستان شوروی سابق ساخته و اجرا گرديده است. ازجمله ى اين اپراها می توان به ساخته های "و.موهادف" و "شوپوشينيکف" به نام «کمينه و قاضی» و کمدی «کمينه» از "ب. آمانف" اشاره کرد. کمينه شاعر و طنزپردازی فراخ بين، کاونده، جويای حقيقت و سازش ناپذير است ، که مهم ترين بخش اجتماعی آثار او ستيز با مالکان فئودال ، افشای بيدادگری و جولان گری های خودکامان و فئودال های بدنهاد و بدنژاد زمانه ى خودِ او است. جانمايه ى اين بيدادگری ها را شاعر در آثار خود چون : «فقر» ،«تهی دست» و «قاضی من» کاملا بازتاب می دهد. ...
امروزه در بین ترکمنان ترکمنستان شمالی و جنوبی بسیاری از اماکن ها، آموزشگاهها و خیابانها با نام این شاعر ملّی ترکمن آذین بـسـته اسـت. از جمله
دبیرستان پسرانه کـمـیـنه بندرترکمن همچنین در شهرستان گنبد کاووس خیابانی با عنوان خیابان کمینه گنــبد، خیابان کمینه عشق آباد، تئاتر کمینه استان مـارو (مرو) و دیگر مکانهای خاص و عام نامگذاری شده است. در جهت معرّفی او همایش هائی نیز به مناسبت گرامیداشت خاطره وی از جانب فرهنگدوستان ترکمن برگزار میشود. ...